تاریخ تمدن و هنر ایران، از تمدن اولیه زاگرس یعنی مفرغهای لرستان تا آثار اخیر اسلامی را به سبب تأثیرپذیری از سبکها و روشهای بیگانگان در سیر تحول و تکامل خود، بهسادگی نمیتوان پیگرفت.
زبان سرزمین سغد، که تمدنی باستانی در فرارود و در فهرست ساتراپنشینهای امپراتوری بزرگ هخامنشی در سنگنوشتۀ بیستون به عنوان هشتمین سرزمین ثبتشده، و همچنین به عنوان زبان میانجی جادۀ معروف ابریشم نقش مهمی در انتقال فرهنگی آسیای میانه داشت.
وقتی از شهریشدن حرف میزنیم، شاید تصورمان مربوط به بعد از مدرنیته باشد؛ زمانی که علم و هنر و تمدن رشد کرد و شهرنشینی بهشکل امروز رونق یافت. اما شاید تصور نکنید که شهرنشینی به شکل و شمایل امروزی قدمتی ششهزارساله دارد و به دوران باستان میرسد.