کتاب دلاوران گمنام ایران (در جنگ با روسیه تزاری)

یکی از جنبه‌‌‌های جنگ فتحعلی‌شاه و تزار روسیه که از نظر مورخین شرق پنهان مانده مسئلۀ استقلال ولایات ایران بود که در شمال رود ارس قرار داشت.اولین مرتبه زمزمۀ استقلال ولایات ایران واقع در شمال رود ارس در دورۀ سلطنت کاترین دوم ملکۀ روسیه بلند شد.

کاترین دوم می‌خواست که ولایات مزبور را از ایران جدا کند.

پوتمکین صدر اعظم کاترین دوم برای حصول آن منظور می‌کوشید و بیشتر در ولایاتی که اکثر سکنۀ آنها مسیحی بودند اقدام می‌نمود و حتی خود را نامزد سلطنت در آن ولایات بعد از استقلال آنها کرد، اما ولایاتی که اکثر سکنۀ آنها مسلمان بودند تحت تأثیر تبلیغ پوتمکین قرار نگرفتند و در ولایات دیگر که مسلمین نسبت به مسیحیان در اقلیت بودند باز راضی نشدند که از ایران جدا شوند.