کتاب بینایی و مدرنیته

کتاب حاضر با طرح مسئلۀ بینایی، از طریق مطالعۀ سیر تکوین مشاهده‌گرِ مدرن، چارچوبی تاریخی از دوره‌ای ترسیم می‌کند که بینایی مبدل به مسئلۀ فلسفی جدیدی شد که گسست تاریخیِ سازنده‌ای را در ادراک بصری نمایان می‌کرد. این‌جا تبیینی از نحوۀ پیدایش و قوام یافتن سوژۀ مشاهده‌گر به منظور روشن ساختن ریشه‌های فرهنگ بصری مدرن ارائه می‌شود؛ مشاهده‌گری که در نیمۀ نخست قرن نوزدهم پدید آمد و ضمن بدل شدن به موضوع مطالعات علمی و قرار گرفتن در معرض سنجش‌های کمّی، آماج روابط قدرت و شیوه‌های نوظهور مدیریت اجتماعی بود. درک چنین سوژه‌ای مستلزم بازنگری در پیوندهای متعاقبش با دیگر صورت‌های سوبژکتیویته است که طی همان قرن فرد را در مقام شهروند، کارگر، دانش‌آموز، بیمار، مجرم و نظایر آن تعریف می‌کرد. به این ترتیب، گره خوردن روش‌های نظارت و مدیریت اجتماعی با ابداعات و دستاوردهای بصری قرن نوزدهم، یعنی با فرایندی که در کل می‌تواند به مدرن شدنِ بینایی تعبیر شود، از تحولی همه‌جانبه خبر می‌دهد که به شکل‌های تازه‌ای از دیدن، و به ظهور تلقی جدیدی از بینایی منجر شده است که عادت‌ها و تجربه‌های بصری امروزی‌مان بر پایۀ آن‌ها استوارند. این کتاب شرح و تبیینی تبارشناسانه از همین فرایند مدرن شدنِ بینایی است.