کتاب هم رنگ جماعت

هم رنگ جماعت و همرنگی با جماعت قهرمان قرن گذشته فردی شورشی بود، کسی که میخواست متمایز باشد مخالفت کند و با دیگران متفاوت باشد به گفته ی موراویا، در عوض قهرمان عصر ما هم رنگ جماعت است یعنی کسی که میل به سازگاری دارد. البته ورای معنایی که داستان در یک بافت دقیق سیاسی مطرح میکند در سطح ادبی، رمان ارائه دهنده ی تصویری واقعی و ملموس از تقابل بین تمدن عقلانی و تمدنی تحت سلطه ی بی نظمی ای است که در درجه اول اخلاقی است به این ترتیب، در این داستان مضمون بزرگ موراویایی از رابطه ی بین انسان و جامعه پدید می آید، مضمونی فرافکنانه و آرامش بخش که در آن واحد اشکال ممکن فرم و موضوع را گرد می آورد تا به هنر تبدیل کند.