کتاب طریق سلوک (عرفان عملی در صد میدان)

ابو اسماعیل عبدالله بن منصور محمد ملقب به شیخ الاسلام و معروف به «پیر هرات» و «پیر انصار» و «خواجه عبدالله انصاری» و «انصاری هروی»، دانشمند و عارف صوفی‌مسلک بود. «صد میدان» کتابی به زبان فارسی در عرفان اسلامی، عرفان عملی و سیر و سلوک از خواجه عبدالله انصاری است. وی این کتاب را در سال ۴۴۸ ه. ق. نوشت. برخی معتقدند خواجه عبدالله نخستین فردی است که مقامات عرفانی را در کتابی (صد میدان) به صورت منظم و طبقه‌بندی‌شده گردآوری کرده است. او برای هریک از این مقامات، تعریفی مختصر و مراحلی شرح می‌دهد که تشکیل‌دهندهٔ هزار مرحله و مقامی است که سالک راه حقیقت باید طی کند تا به هدف خود برسد. تعدادی از عرفای پس از خواجه عبدالله نیز از همین سبک استفاده بهره گرفته و مقامات سلوکی را با تغییراتی طبقه‌بندی، دسته‌بندی و تقسیم‌بندی کرده و شرح می‌دهند. در این میان از قید برخی مقامات یاد شده توسط خواجه عبدالله خودداری کرده و برخی دیگر را شرح و بسط می‌دهند، مانند شیخ عطار نیشابوری در منطق الطیر. سال‌ها بعد از تألیف صد میدان، شاگردان و پیروان پیر هرات از او می‌خواهند که شرح بیشتری بر مقامات و مراحل قید شده در صد میدان بپردازد که او با تألیف کتاب منازل‌السائرین به این خواهش آن‌ها جامهٔ عمل می‌پوشاند. با توجه به اینکه خواجه عبدالله انصاری ۲۷ سال بعد کتاب منازل‌السائرین را تألیف کرده و میان این کتاب و صد میدان مشترکاتی و تفاوت‌هایی در شرح و توالی میدان و طبقات عرفانی وجود دارد، برخی چنین استنتاج می‌کنند که او از تجربهٔ چند دهه سلوک عملی و مطالعه در عرفان نظری خود برای ارتقا و بهبود نظراتش بهره برده است.