تاریخ درسهای بسیاری برای بشر دارد، خواندن شرح پیروزیها و شکستها، بغضها و کینهها، تلافی جوییها و لجاجتهای حاکمان بزرگ که سرنوشت ملتها را دستخوش تغییر میکنند، امری ضروری برای تک تک انسانهاست. در این بین اما، رمانهایی که یک برههی تاریخی را روایت میکنند هم به همان اندازه اثر گذار و حائز اهمیت هستند. از خلال داستانها میتوان قدری نیز تاریخ فرا گرفت و ژرفای بیشتری به داستان خوانی بخشید. رمان سوفیا پتروونا کتابی است که در سالهای دهه سی میلادی در روسیهی کمونیستی اتفاق میافتد. زنی از قصهی زنی روایت میکند، درست در زمانی که خود عمیقا شرایط جامعه را زیسته است.
کتاب دربارهی زنی کمونیست است به نام سوفیا که به عنوان ماشین نویس مشغول کار در یک انتشاراتی در روسیهی زمان استیلای کمونیسم است و اگر چه باور راسخی به آرمانهای حزب کمونیسم و نظام استالین دارد، تمام دلبستگی او در پسرش خلاصه میشود، کولیا. کولیا که در جوانی به انجمنها طرفدار استالین میپیوندد به همراه دوستش برای تاسیس کارخانهای به یکی از شهرهای دیگر روسیه میرود. علی رغم خلاقیتهایی که کولیا در ذهن دارد و آیندهی روشنی که پیش روی خود میبیند، سریعا دستگیر میشود. به یکباره افرادی که سوفیا به آنها اعتماد داشته یکی یکی به بهانه جرم و خیانت به ملت دستگیر و زندانی میشوند، شنیدن خبر دستگیری پسرش او را دچار وحشتی عمیق میکند. او پسرش را به خوبی میشناسد و میداند که خیانتی مرتکب نشده است، اما از طرفی آنقدر به حزب کمونیست وفادار است که نمیتواند بپذیرد پسرش حتما بی گناه است. تناقض درونی سوفیا در جای جای داستان به چشم میخورد، کسی که حاضر نیست از باورهایش عقب نشینی کند و ایمان دارد اگر کسی را دستگیر میکنند، حتما خیانتی کرده است.
داستان به صورت سوم شخص نوشته شده است و نویسنده (چوکوفسکایا) همواره خواننده را در تردید پیش بینی ناپذیری حوادث قرار میدهد. از جملههای کوتاه استفاده شده و گردش روزها را به تصویر کشیده است، به طوری که نویسنده نمیداند تا فردا چه بر سر سوفیا خواهد آمد. اگر چه کتاب سوفیا پتروونا برآمده از یک داستان حقیقی نیست، اما روایتگر فضای تاریخی دوران تسویه حساب اتحاد جماهیر شوروی ست که مردم در ترس و وحشت زندگی میکردند و هیچ کس مطمئن نبود که به چه کسی میتواند اعتماد کند، چه کسی دشمن است و چه کسی خائن.
پس از گذشت دورانهای خاص تاریخی در هر کشوری، کتابها و رمانها و داستانهای بسیاری دربارهی اتفاقات گذشته منتشر میشوند. ماجراهایی که توسط افرادی نقل میشوند که خود بخشی از حوادث بوده اند و حال روایتگر فجایع تاریخ هستند. کتاب سوفیا پتروونا از جملهی این آثار است. حال و هوای کتاب به اواخر دههی سی میلادی باز میگردد، سالهای پردلهرهی تسویه حساب استالین با چهرهها، مخالفین و مردم. در این دوران از ریز و درشت از نگاه شکاکانه استالین در امان نبود و دیکتاتور، هر روز کسی را به بهانه ای میکشت و هر گروه را به طریقی زندانی و شکنجه میکرد. کتابهای زیادی در مورد این دوره تاریک شوروی نگاشته شده اند و وحشت حاکم بر جامعه را به تصویر کشیده اند، اما اهمیت این کتاب در این است که درست در همان زمان به صورت مخفیانه نوشته شده است و نویسنده تجربه زیستهی مردم عادی را دقیقا و مو به مو به رشتهی تحریر درآورده است.
باید توجه داشت چیزی که کتاب سوفیا پتروونا را هول انگیز میکند، خشونت وارد شده از طرف نظام سیاسی تمامیت خواه حاکم نیست. بلکه سرسپردگی تمام و کمال قهرمان داستان در برابر نظام ایدئولوژیکی ست که پسر او را از او میگیرد. سوال مهمیدر پس این داستان نهاده شده است، چطور انسانها با وجود پرداخت بهای سنگین برای ایدئولوژی خود، توان نقد آن را ندارند و همچنان خود را در برابر ایدئولوژی بی اراده و سر سپرده مییابند؟ تصمیم دشواری ست که کمابیش شاید همهی ما روزی ان را تجربه کنیم، باور تو خالی خود را کنار بگذاریم یا در ساحل امن اعتقادات قدیمیباقی بمانیم.
نویسندهی این رمان، لیدیا چوکوفسکایا (Lydia Chukovskaya) زنی متولد شده در اتحاد جماهیر شوروی ست که در سال 1996 در 79 سالگی درگذشت. با نوشتن کتاب سوفیاپتروونا و ترجمه کتابش کم کم به عنوان نویسنده بنام روسی شناخته شد. اگرچه روسیه ادبیاتی غنی دارد، عموم نویسندگان شناخته شده روس مرد هستند. لیدیا جزو معدود زنانی ست که توانسته شهرت جهانی کسب کند. از دیگر کتابهای او میتوان به Going under و the memory of childhood نیز اشاره کرد که نسبتا محبوب بوده اند.
در سال 1395 چاپ اول کتاب سوفیا پتروونا با ترجمهی خشایار دیهیمی توسط نشر ماهی روانه بازار شد. این کتاب در قطع رقعی به چاپ رسید و تا کنون به چاپ دوم رسیده است. خشایار دیهیمی از جمله شناخته شده ترین مترجمان ایرانیست که تا کنون بیش از 120 عنوان کتاب ترجمه کرده و ویراستاری نود کتاب را انجام داده است. از جمله شناخته شده ترین کتابهای ترجمه شده توسط وی میتوان به یادداشتهای یک دیوانه (اثر نیکلای گوگول، نشر نی) و بیچارگان (اثر فیودور داستایوفسکی، نشر نی) اشاره کرد. وی ویراستاری و ترجمه آثار فلسفی زیادی را نیز عهده دار بوده است که میتوان به فرهنگ اندیشه سیاسی (نشر نی) و اولویت دموکراسی بر فلسفه (اثر ریچارد رورتی، انتشارات طرح نو) اشاره کرد.
ما آب حیات می فروشیم.
کتاب وب : خدمات ویژه برای خرید کتاب از جمله خرید کتاب با تخفیف و ارسال رایگان کتاب به سراسر کشور
قطع کتاب | جیبی |
تعداد صفحه | 160 |
نوع جلد | شومیز |
نویسنده | |
مترجم | |
ناشر | |
نوبت چاپ | 4 |
تاریخ چاپ | 1402 |
موضوع | ادبیات جهان |
شابک | 978-964-209-318-2 |
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به سایت کتاب وب می باشد.